Amalgam Nedir?
Amalgam, gümüş (Ag), bakır(Cu), çinko (Zn), kalay (Sn) gibi metal tozlarının civa(Hg) ile karıştırılmasıyla oluşan özel bir karışımdır. Amalgam tozunun civayla ıslatılmasıyla oluşan reaksiyona da amalgamasyon denir.
Amalgam Dolgu
Amalgam, çok eski yıllardan beri diş hekimliğinde kullanılan bir dolgu materyalidir. Ancak günümüzde amalgamın içerdiği civanın, hem lokal, hem sistemik hem de estetik açıdan yerini rezin esaslı dolgu maddeleri almıştır. Halk arasında beyaz dolgu olarak da geçen kompozit dolgu materyalleri, uzun dönemde amalgamın yerini aldı diyebiliriz.
Kırık, renklenmiş, sekonder çürük oluşmuş amalgam dolgular, kişinin ağzında bırakılmamalı ve mutlaka değiştirilmelidir. Ağzında çok fazla amalgam dolgusu olan kişilerde çeşitli sistemik rahatsızlıklar (taşikardi, GİS hastalıkları gibi.) durumlar gözlenmiş, amalgam dolguların değiştirilmesiyle bu hastalıkların kaybolduğu da rapor edilmiştir. Bu durum amalgam dolgunun içindeki serbest civa miktarına ve bu civanın ağız ortamına geçmesine bağlı olabilir.
Bu durumu sağlayan etkenler arasında;
- Yemek yeme sıklığı
- .Sakız çiğneme alışkanlığı
- Sıcak yiyecek içeceklerin sık alınımı
- Yiyeceklerin asiditesi (Yiyeceklerde ki asidite, dolgu da aşınmayı artırabilir)
- Özellikle geceleri diş gıcırdatma alışkanlığı sayılabilir.
Amalgama alerjisi olan kişilerde amalgam dolgular, bir defa da ikiden fazla olmamak şartıyla sökülmeli, iyileştirici bir pat (ZNO2) ile kavite kapatılmalı ve 4 hafta beklenmeli, şikayetler azaldıktan sonra alerjen olmayan bir dolgu materyali ile dolguları yapılmalıdır.
Amalgamın ikinci bir lokal etkisi de ağızda bulunan başka bir metal veya amalgam nedeniyle meydana gelebilen “Galvanik Akım”dır. Galvanik akım, iki farklı metalin tükürük etkisiyle, aralarında bir elektrik akımının doğması olarak tanımlanır. Galvanik akım, hastanın ağzında metalik bir tat ve ani elektrik deşarjına bağlı çakma tarzında ağrıya sebep olur. Ayrıca ağız mukozasında beyaz lezyonların oluşmasına da neden olur.(Lichen gibi.) Bu semptomlar için herhangi bir maksimal veya minimal bir değer verilmez. Bu bulgular hastadan hastaya, hastaların kişisel algılarına ve akım derecelerine göre değişir.
Amalgam Dolgu Sökümü Nasıl Olmalıdır?
- Amalgam dolgu sökülmeden önce hastaya tablet formunda, hekiminin önerdiği dozda c vitamini verilmeli veya intravenöz vitamini yapılmalıdır. Çünkü civanın kanda bulunan c vitaminine bağlanma isteği, vücut dokularına bağlanma isteğinden fazladır.
- Amalgam dolgu sökümü öncesinde kapalı bir oda seçilmelidir.
- Amalgam dolgular sökülmeden önce dişe, sadece amalgam dolgunun söküleceği dişi ortaya çıkaran ve diğer tüm ağzı izole etmekte kullandığımız rubber dam denilen lastik örtü uygulanmalı ve diş ağız dokularından izole edilmelidir.
- Rubber dam lastiği altına bir tükürük emici yerleştirilmeli ve lastik örtü altından sızabilen sıvılar böylece uzaklaştırılmalıdır.
- Hasta için alternatif bir solunum kaynağı temin edilmelidir. o2 tüpü gibi.)
- Asistan tarafında yüksek emici özellikte olan cerrahi aspiratör kullanılmalıdır.
- Amalgam dolgu sökümünde açığa çıkan civa buharını izole etmek amacıyla ortamda iyonizer bulundurulmalı, ve işlem sırasında civa buharının ortama yayılmasını engelleyen kuvvetli bir emici aspirator bulundurulmalıdır.
- Hekim, hasta ve asistan koruyucu önlükler giymeli, bone ve gözlük takmalı, buna ek olarak hekim ve asistan amalgam dolgu sökümü için özel temin edilen karbon fiber maskeler kullanmalıdır.
- Amalgam dolgu kaviteden uzaklaştırıldıktan sonra rubber dam dikkatlice sökülmelidir.
- Amalgam dolgu söküldükten sonra mutlaka hastaya, metal bağlayan ağız solüsyonlarıyla ağzı çalkalatılmalı, gerekirse hekim ağız içini kendisi özel solüsyonlarla temizlemelidir. Kalan küçük metal artıkları da vücutta ağır metal birikimine neden olarak ileri ki süreçte sistemik rahatsızlıkların görülmesine neden olabilir.
Bir defa da 2 den fazla amalgam dolgu sökülmemelidir çünkü amalgam dolgu sökümünde ortaya çıkan civa buharının toksisitesi çok fazladır. Çok sayıda amalgam sökülecekse randevular arasında en az bir ay bırakılmalıdır.
Hamilelerde Amalgam Dolgu Sökümü
Amalgam dolgu sökümü sırasında açığa çıkan civanın toksik etkisinin fazla olmasından dolayı çok acil bir durum olmadığı taktirde (akut ağrı, apse gibi durumlar.) hamilelerde amalgam dolgu sökümü tercih edilmemektedir.
Site içeriğinde bulunan bilgiler web sitemizi ziyaret edenleri bilgilendirmek içindir. Bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı konması yerine geçmez.
Kaynak: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sdutfd/article/download/1089001206/1089001330
